آدولف هیتلر از جوانی به موسیقی واگنر عشق می‌ورزید

اجرای برنامه کنسرت موسیقی ریشارد واگنر در اسرائیل با مشکل روبرو شد و احتمالا برگزار نمی‌شود. دانشگاه تل آویو اطلاع داد برنامه‌ای را که قرار بود سراسر به آهنگساز نامی آلمانی اختصاص یابد، لغو کرده است.

کنسرت اجرای آثار ریشارد واگنر قرار بود در سالن بزرگ دانشگاه تل آویو برگزار شود. به گزارش رسانه‌های جمعی اسرائیل از جمله روزنامه هاآرتص، ریاست دانشگاه ، در مورد دلایل این اقدام گفته است که این کنسرت "از خطوط قرمز تجاوز می‌کند"، و افزوده است: "این کنسرت احساسات مردم اسرائیل به طور کلی و به ویژه احساسات بازماندگان هولوکاست را جریحه‌دار می‌کند."

سخنگوی دانشگاه تل آویو، روز دوشنبه، چهارم ژوئن، اظهار داشت: "لغو کنسرت به صورت کتبی به برگزارکنندگان برنامه اطلاع داده شده است."

رسانه‌های اسرائیل خبر داده بودند که برای نخستین بار روز ۱۸ ژوئن امسال کنسرت بزرگی برای اجرای آثار ریشارد واگنر برگزار می‌شود. از زمان تأسیس دولت اسرائیل در سال ۱۹۴۸ تا کنون چنین امری بی‌سابقه بوده است.

موسیقی واگنر: 'شکنجه روحی'

کنسرت اجرای موسیقی واگنر را "انجمن اسرائیلی دوستداران ریشارد واگنر" برنامه‌ریزی کرده بود.

جاناتان لیونی، رئیس این انجمن، سه شنبه پنجم ژوئن، به خبرگزاری آلمان گفته است: "ما به این تصمیم معترض هستیم و علیه دانشگاه تل آویو شکایت خواهیم کرد تا به تعهد خود عمل کند." او ابراز امیدواری کرده است که کنسرت در محل دیگری اجرا شود.

ریاست دانشگاه گفته است که برگزارکنندگان کنسرت به دانشگاه اطلاع نداده بودند که قصد داردند موسیقی واگنر را اجرا کنند. اما آقای لیونی این سخن را "دروغ" دانست.

ریاست دانشگاه تل آویو اذعان دارد که "پس از دریافت شکایت‌های فراوان" به لغو کنسرت تصمیم گرفته است. از جمله اوری شانوخ، سخنگوی یکی از سازمان‌های بانفوذ بازماندگان قربانیان هولوکاست، در نامه‌ای به رئیس دانشگاه تل آویو اجرای کنسرت موسیقی واگنر را "شکنجه روحی" دانسته است.

از اوایل سال جاری ارکستر بزرگی با حدود صد نوازنده اسرائیلی و به رهبری اشر فیش، به منظور اجرای کنسرتی از آثار ریشارد واگنر تشکیل شد.

ارکستر قصد دارد یک شب کامل را به موسیقی ریشارد واگنر اختصاص دهد. در برنامه کنسرت برخی از آثار معروف این آهنگساز گنجانده شده است، از جمله: چند اوورتور اپراهای معروف تانهویزر و "استادخوانندگان"، قطعاتی از مجموعه اپرایی "حلقه نیبلونگن" مانند "مرگ عشق" از اپرای "تریستان و ایزولد" و مارش "عزای زیگفرید" از اپرای "غروب خدایان".

به گزارش روزنامه اسرائیلی هاآرتص، در حاشیه این برنامه قرار است برنامه‌های فرهنگی روشنگرانه‌ای درباره موسیقی واگنر برگزار شود، از جمله درباره تأثیر این آهنگساز بزرگ بر تئودور هرتسل، پایه‌گذار جنبش صهیونیسم.

آهنگساز ضدسامی

ریشارد واگنر (۱۸۱۳- ۱۸۸۳) از آهنگسازان بزرگ آلمانی است که به ویژه با اپراهای عظیم و پرشکوه شهرت دارد. بسیاری از موسیقی‌شناسان برای آثار واگنر ارزشی فراوان قائل هستند، او را نماینده بزرگ دوره موسیقی متأخر رومانتیک و ادامه‌دهنده اصلی راه لودویگ وان بتهوون می‌دانند.

واگنر به اساطیر و فرهنگ دیرین قوم ژرمن عشق می‌ورزید و بسیاری از آثار او در ستایش چکامه‌های باستانی سرزمین آلمان است.

در دوران حکومت رایش سوم به رهبری آدولف هیتلر در آلمان که ایدئولوژی ناسیونال سوسیالیسم با تبلیغ برتری "نژاد آریایی" و گرایش شدید ضدسامی به حکومت رسید، آثار واگنر از محبوبیت زیادی برخوردار بودند. شخص آدولف هیتلر از جوانی به موسیقی واگنر عشق می‌ورزید.

به ویژه به دنبال تعقیب گسترده پیروان کیش یهود، محافل فرهنگی وابسته به جنبش صهیونیستی، به ضدیت با واگنر برخاستند و نوازندگان یهودی از اجرای آثار او خودداری ورزیدند.

در اسرائیل اجرای آثار واگنر به طور غیررسمی ممنوع بوده و تنها به ندرت اجرا شده است.

در ژوئیه ۲۰۰۱ دانیل بارنبویم، رهبر ارکستر معروف آرژانتینی - اسرائیلی، با اجرای اثری از واگنر در اورشلیم، اعتراض شدید محافل متعصب یهودی را برانگیخت.

آقای بارنبویم که خود در اسرائیل بزرگ شده است، از اقدام خود دفاع کرد. او گفت که هنر همواره در خدمت انسانیت است و باید از نزاع‌های قومی فراتر باشد.

او در گفت‌وگویی به روزنامه هاآرتص گفت: درک می‌کند که برخی از مردم اسرائیل با واگنر دشمن باشند، "اما فکر نمی‌کنم آنها حق داشته باشند همه را از شنیدن موسیقی او منع کنند."

محافل سیاسی و مراجع دینی اسرائیل استدلال رهبر مشهور را نپذیرفتند و گفتند که او دیگر حق اجرای هیچ اثری را در اسرائیل نخواهد داشت.

موشه کاتساو، رئیس جمهور وقت اسرائیل، به رسانه‌های جمعی گفت: "عدم اجرای موسیقی واگنر با آزادی هنری منافاتی ندارد، و تنها نشانه احترام به احساسات قربانیان هولوکاست است."

اریل شارون، نخست وزیر وقت اسرائیل نیز گفت که هنوز زمان اجرای موسیقی واگنر در اسرائیل فرا نرسیده است. او افزوده بود: "با اجرای واگنر در اسرائیل مخالف هستم، زیرا عده بیشماری از مردم ما با شنیدن موسیقی او رنج می‌برند."

ما بسیاری از محافل پیشرو و فرهنگی اسرائیل از اقدام بارن‌بویم حمایت کردند.

بارن‌بویم از منتقدان جدی سیاست کنونی اسرائیل است و مقامات رسمی این کشور بارها از او انتقاد کرده و حتی او را "ضدیهودی" خوانده‌اند.

بارن‌بویم اولین شهروند اسرائیلی بود که در ۱۲ ژانویه ۲۰۰۸ به صورت افتخاری تابعیت فلسطینی را قبول کرد.